Baldur's Gate 3 omarmt de kunst van het mislukken

Lees hier alle Favorieten van de redactie.

Ik kan het me nog helder voor de geest halen: de dag dat de eerste Baldur's Gate verscheen. In 1998 was ik een jaar of 14 en sinds een artikel in PC Gamer keek ik ontzettend uit naar deze schijnbaar grenzeloze rpg. Het beloofde een evolutie te worden van mijn favoriete genre.

Al mijn dromen kwamen uit. Mijn ideeën over rpg's waren in die tijd gevormd door de Final Fantasy's en Diablo's van deze wereld, dus mijn brein ontplofte toen ik aan Baldur's Gate begon. De vrijheid om te gaan en staan waar je wilde, personages die je kon negeren of waar je juist hechte vriendschappen mee sloot, en een avontuur in een wereld die zo groot was, dat mijn brein het nauwelijks kon bevatten.

Ik was bovenal onder de indruk van de flexibiliteit van de game om te reageren op al mijn keuzes. Ik wist niet wat ik zag toen twee schimmige personages boos uit mijn groep vertrokken, omdat ik volgens hen 'te goedaardig' was. Een andere held dreigde ons in de steek te laten omdat ik zijn queeste niet snel genoeg had opgepakt. En ondertussen ging de game verder en keuvelden de metgezellen gezellig met elkaar door, alsof al die momenten er gewoon bij hoorden. Personages die het ene moment nog onmisbaar leken, waren blijkbaar toch niet zo essentieel om het verhaal tot een goed einde te kunnen brengen.

Dobbelen & Dromen

Dit soort magie heb ik na Baldur's Gate en zijn vervolg (of leeftijdsgenoten als Planescape Torment en Star Wars: KotOR) zelden meer kunnen terugvinden. De Mass Effect-reeks kwam heel dichtbij, met personages die konden overlijden (soms door jouw hand) en keuzes die drie hele games lang doorwerkten, wat voor die tijd zeker indrukwekkend was. Uiteindelijk voelden die keuzes voor mij echter wat te binair: je was óf een goedzak, óf een arrogante slechterik.

Andere games als Pillars of Eternity kon ik niet inkomen. Dat lag niet aan de kwaliteit van de game, maar vooral aan mij. Misschien was ik er niet voor in de stemming, had ik te weinig tijd voor lange rpg's die me niet gelijk wisten te pakken, of vond ik de fantasysetting van sommige games net iets te stoffig en weinig prikkelend. Alleen Disco Elysium heeft dat weten te doorbreken.

Hoe mooi is het dan dat juist Baldur's Gate 3 me weer op die manier weet te grijpen. Ruim twintig jaar na het vorige deel keerde de serie in 2023 in volle glorie terug, met meer vrijheid dan ooit tevoren. Waar deze games vroeger nog voor de niche waren, kreeg ’Larian Studios een veel groter budget om het spel zo mooi en uitgebreid mogelijk te maken. Volledig ingesproken gesprekken! Mooie en gigantische omgevingen! Oneindig veel dialoogopties en personages die op al je keuzes lijken te reageren!

Baldur's Gate 3 is simpelweg mijn droomgame. Niet alleen omdat het mijn favoriete genre naar nieuwe hoogtes tilt, maar ook omdat ik de afgelopen jaren Dungeons & Dragons heb (her)ontdekt. Met vrienden heerlijk avonturieren in een wereld waar op zich wel regels gelden, maar waar je ook je fantasie de vrije loop kunt laten en van de gebaande paden af kunt slenteren. Met zijn vele verschillende mogelijkheden om queestes tot een goed einde te brengen, weet Baldur's Gate 3 dat gevoel perfect te vangen.

Er is al veel geschreven over hoeveel Baldur's Gate 3 op Dungeons & Dragons lijkt. Het gebruikt immers vrijwel exact dezelfde set regels als het pen-en-papier-spel, waardoor D&D'ers zo in kunnen stappen. En ja, veel zaken worden in de game beslecht door de worp van een dobbelsteen, net als in het spel.

Dwalen & Doorgaan

Maar wat mij betreft is een van de belangrijkste en meest indrukwekkende overeenkomsten met Dungeons & Dragons wat onderbelicht gebleven: falen is óók een optie. Je kunt allerlei leuke dingen verzinnen: sluip je langs de wachters, probeer je ze te overtuigen dat je erlangs mag, of val je ze gewoon aan? Maar ook de beste plannen kunnen mislukken. In Dungeons & Dragons levert dat vaak mijn favoriete momenten op. Nadat je als groep een uur bezig bent geweest met het maken van een plan, valt die binnen twee minuten al in duigen en moet je de rest van de tijd improviseren om niet het loodje te leggen.

Dat idee heeft Baldur's Gate 3 naadloos in een game weten te verweven. Een van mijn favoriete voorbeelden speelt zich af aan het begin van Act 2 (spoilers!). Je komt in een taveerne waar je een vrouw ontmoet die ontzettend belangrijk is voor het verzet. Ze biedt iedereen een veilig onderkomen tegen de verwoestende duisternis door een magisch schild rond het gebouw te toveren. Dat is hartstikke fijn, maar het maakt haar ook een gigantisch doelwit voor de vijand.

Plotseling breekt er een gevecht los waarbij de slechterik met een hele bende monsters de kroeg binnenvalt. Ze zijn er met maar één missie: die tovenares ontvoeren. Ze hebben geen oog voor jou of je medehelden en gaan direct op hun doel af. Het is jouw taak om haar te beschermen, en ja, dat kan dus ook mislukken.

Bij elke andere game was het 'game over' geweest als het je niet zou lukken om zo'n belangrijk personage, die letterlijk iedereen om je heen in leven houdt met haar beschermende krachten, te redden. Maar in Baldur's Gate 3 kun je het gevecht verliezen en gaat het spel gewoon verder. Haar schild verdwijnt en iedereen die zichzelf niet kan beschermen, verandert in een soort zombie. Inderdaad, ook een hoop mensen die je eigenlijk nodig had voor optionele zijmissies.

De gevolgen zijn dramatisch, maar het spel gaat gewoon verder. Ook in deze staat kun je Baldur's Gate 3 uitspelen. Het is slechts één voorbeeld in een game die vol zit met mogelijkheden om te falen en toch door te gaan. Een gesprek met de vijand, een poging om iemand te versieren of om ongezien door een kerker te sluipen: op elk moment kan je plan mislukken en moet je improviseren om verder te komen.

Je kan natuurlijk ook snel een save laden en het nog een keer proberen, maar wat mij betreft mis je dan de magie van Dungeons & Dragons. Misschien zie je een belangrijk personage sterven of moord je een dorp uit vol mensen die toch niet zo kwaadaardig bleken als je had gedacht, maar de wereld draait gewoon door. Laat de dobbelstenen rollen en leg je neer bij het resultaat. In het leven mag je ook je mislukkingen vieren.